Japon Mangaların Tarihçesi

Yıllardır anime severlerin merakına bile olsa baktığı "Ya abi Kur-an'mı bu? Tersten okunuyor." denilen mangaların tarihçesine bakalım.

Tarihte manga 12. yüzyıldan önceki dönemlerde sağdan sola okuma tarzı ile oluşturulduğu tahmin ediliyor.İlk manga çizimleri 12. yüzyılda Tobo Sōjō tarafından

"Chōjū-jinbutsu-giga" adındaki eser olduğu düşünülüyor.

Hokusai mangasından birkaç sayfa çizimi

Manga Japonca kelime anlamına bakarsak "Çizgi Roman" olarak çevirmek yanlış olmaz.

Tabii o zamanlar manga yerine farklı bir isim kullanılıyormuş. Modern "Manga" kelimesinin kullanımı 18 yüzyılı buluyormuş. İkinci Dünya 

Savaşı dönemlerinde japon manga sanatçıları daha fazla çizim yapmaya başladığı ve bunlar insanlara dağıtılmış. Bu çizimler japon meiji döneminin kültürel unsurlarını içinde barındırıyor. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra mangalar yoğun olarak Amerika ağırlıklı mangalar çizilmiş.

Şimdi gelin ve dünya savaşı öncesi ve sonrası dönemlere göre Mangaları ele alalım.

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ MANGALAR

İlk mangaların ortaya çıkışı 12-13. yüzyıllara gelmektedir. Diğer bilinen kitaplar ise Edo Dönemi'nde (1603-1867) Toba Ehon, Santo Kyoden tarafından yapılan Shiji no yukikai ve

19. yüzyılda yayınlanan Aikawa Minwa tarafından yayınlanan Manga hyakujo (1814)

olmuştur. Ayrıca bu "Manga" kelimesinin ilk defa kullanılışıdır.

19. yüzyılda Utagawa Kuniyoshi tarafından çizilen bir manga sayfası

Aradan yıllar geçtikçe çizilen mangaların tarzı değişmeye ve daha modern bir hal almaya başladı. Ayrıca diğer yıllara göre manga çizerleri ve yazarları git gide artmaya başlamıştır.

Malum aradan yıllar geçmiş ve artık sanatçılar farklı türde mangalar yapmaya başlamışlar. 

1960'ta "Shoujo" mangalar yapılmaya başlanmış. Anlayacağınız shoujo türü yıllar önce yapılmaya başlanmış. Yeni manga kitaplarında aşk ve sevgi konuları daha fazla kullanılmaya başlanmış. Japonlar amerikan tarzı gazete kullanılmaya başladıkları zaman bazı mangalar gazetelerin içinde yayınlanmaya başlanmış. Bu ilk yayınlanmalar 1900'lerden itibaren başlamış. 

Jiji Manga içerisinden bir örnek

Söylemeyi unutmuşum, bu manga türleri ve çizimler gelecekteki olayları tetiklemiş. Örneğin japon halkı İkinci Dünya Savaşı yenilgisinden sonra git gide mutsuzlaşmaya başlamış ve insanları mutlu etmeye yönelik türler ortaya çıkmış. 

Japonlar İmparatorluk döneminde milliyetçi duyguların ağır bastığı mangalar yapılmış ve propaganda aracı olarak bile kullanılmış.

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASI MANGA

İkincisi Dünya Savaşı sonrası en ön plana çıkan iki manga vardı. Bunlar Astro Boy ve Sazae-san olmuş. Hatta bu seriler Amerika'da bile satışa çıkarılmış. 1955'ten sonralarda mangalar iki farklı türlerde yayınlanmaya başlanmış; Erkekler için shounen manga,kızlar içine Shoujo mangalar.

1953-1956 yıllarında yayınlanmış Princess Knight kızlar tarafından çok beğenilmiş.

Ayrıca yavaştan "Magical Girl" ortaya çıkmaya başlamış. Yıllar sonra bunun en güzel örneklerinden olan Sailor Moon serisi gibi birçok Shoujo türü mangalar çıkmaya başlamış. Shoujo mangaların en aktif olduğu dönemler 1975-günümüz olmuştur.

Shounen ve Seinen Mangalar

Daha çok erkek okuyuculara hitap eden manga türleridir. Shounen 18 yaşından küçüklere, seinen ise 18-30 yaş arası genç kitleye hitap etmektedir.

Shounen mangalar İkinci Dünya Savaşı sonrası 1950'lerden sonra daha çok bilim kurgu türlerine yönelik mangalar ortaya çıkmış.

Seinen ve Shounen seriler ana karaktere çok önem veriyor. Ana karakter çok güçlü yeteneklere, güzel bir görünüşüne sahip oluyor ve arkadaş ilişkisi, aile ve aşk konularına yer veriyor.

Shounen Manga

Bilim Kurgu türüne örnek manga örneği ise Astro Boy gösterilebilir. Bu tarz mangalarda ana karakter rakibi yenmekle kalmaz, kendini geliştirmeye ve yeni şeyler öğrenmeye devam eder. İlerleyen yıllarda mecha türünde mangaların çıkmasına bile sebep olmuştur. Biraz tartışmalı bile olsa Neon Genesis buna örnek gösterilebilir.

Spor Türü Manga

Spor türü çok sevilen bir tür olmuş. Ana karakter antrenman yaparak ve maçlara çıkarak kendini geliştirmeye dayalı mangalar olmuştur. Birkaç örneği ise Tomorrow's Joe (1968-1973) ve One Pound Gospel örnek gösterilebilir.

Doğa Üstü Güçler Türü Manga

Ana karakter normalde kimsenin sahip olamayacağı bir yeteneğe sahip olduğu ve bu yönde ilerleyen bir tür. Bazı zamanlar çok üstün yeteneğe bile sahip olsa ama karakterin öldüğü mangalar mevcuttur. Net bir ortaya çıkış tarihi söylemesi zor.

Askeri Türü Manga

Dünya Savaşı dönemde örnekleri artmış.

The Legend of Kamui örnek gösterilebilir.

Çok azda olsa Dragon Ball serisini askeri türüne sokanlar vardır.

Shounen türünde kadınlar ana karakterin etrafındaki kişilere göre yansır. Örneğin arkadaşı, sevgilisi, annesi, akrabası vs.

Diğer kadın karakterlerin önemi azdır.

Cyborg 009 serisindeki 9 Cyborg'ten sadece birisi kızdı ve bu kızın hikayeye çok bir katkısı olmamış.(Yabancı yorumları okuduğum kadarı ile) Zamanla shounen türünde kadınların önemi git gide artmaya başlamış. Örneğin Baki The Grappler ve Sand Land. Diğer bir örnek ise Dr. Slump serisindeki doktor çok güçlü bir kadın robota sahipmiş.

Seinen Manga Türü

Bu tür hakkında doğru bir yazı bulamadım. 

Araştırdığım kadarıyla mangaların genel tarihçesi bunlardan oluşuyor. Anlayacağınız

12. yüzyıldan itibaren yazılmış, dünya savaşı sonrası değişime uğramış. Özellikle iki farklı türe ayrılmış.(Shounen ve Shoujo)